Deze zomer verschijnt het boek Overspoeld door schaarste. In dit boek vijftien acties die ontwikkeld en in combinatie uitgerold kunnen worden om de komende arbeidsmarktkrapte het hoofd te bieden. Bij de actie Doelgroepenbeleid een aansporing om (nog meer) gebruik te maken van de kennis en ervaring van oudere medewerkers. In deze blog een samenvatting van deze actie.
Oud is niet out!
De animo van organisaties om ouderen aan te moedigen om na hun 65ste door te werken, is nog steeds gering. Driekwart van de Nederlandse werkgevers associeert veroudering van het personeelsbestand met toenemende arbeidskosten. Vier op de tien werkgevers verwacht bovendien een dalende productiviteit van een vergrijzend medewerkersbestand. Dat stelt hoogleraar pensioensociologie Kène Henkens in zijn inaugurele rede aan de Universiteit van Tilburg. Met je 55ste of nog eerder ‘met pensioen gaan’ wordt weliswaar als te vroeg gezien en is misschien iets van de Zuid-Europese landen. Maar iemand van 66 jaar wordt te oud bevonden om nog twintig uur per week te werken.
Vondel, Picasso en The Stones
Ouder worden gaat vanzelf en is van alle (leef)tijden. Overigens schreef Vondel enkele toppers na zijn tachtigste, schilderde Picasso zijn meesterwerken op latere leeftijd en zijn de Rolling Stones nog steeds de beste liveband ter wereld.
‘Oud is out’ is een vastgeroeste opvatting en al jaren niet meer van deze tijd. Het is te hopen dat meer werkgevers daarvan doordrongen raken.
Het klopt dat met het ouder worden de verscheidenheid aan ervaringen en de snelheid van waarnemen en informatieverwerking afnemen. Maar oudere medewerkers brengen wel veel en gerijpte werkervaring mee, kunnen vaak beter relativeren en een uitdaging vanuit verschillende invalshoeken beschouwen. Het is echter een fabel dat ouderdom per definitie leidt tot een lagere productiviteit. Onderzoek heeft aangetoond dat ouderen productiever zijn als zij net zoveel scholing krijgen als jongere collega’s. En daar zit ‘m de kneep. Zij volgen nog steeds aanzienlijk minder cursussen dan jongeren. En als zij dat wel doen, dan gaat het veelal om een korte cursus op het eigen vakgebied. In dit licht bezien is het niet vreemd dat hun weerbaarheid, wendbaarheid en productiviteit afneemt. En zie daar de voedingsbodem voor negatieve beeldvorming. Door verkeerde vooronderstellingen over ouderen wordt er onjuist beleid ontwikkeld.
Autofabriek voor vijftigplussers. Zo kan het ook!
Het werken aan de lopende band is geen slavenarbeid meer, maar de hele dag op de benen staan kan voor oudere medewerkers een zware opgave zijn. In Dingolfing heeft BMW speciaal voor de oudere medewerkers een nieuwe montagehal geopend. BMW heeft het volgende gedaan om het werkende leven te veraangenamen:
– betere verlichting;
– rijdende gereedschapskisten die voorkomen dat medewerkers moeten bukken om onderdelen of montagematerialen
te pakken;
– aanwezigheid van krukken op plekken waar veel wordt gestaan, dit om de benen te ontlasten;
– veel robots die zware en monotone taken overnemen van de mens.
Tandje lager
Om ervoor te zorgen dat de oudere medewerkers nooit te lang eenzelfde handeling hoeven te verrichten, rouleren zij frequent met collega’s om andere taken uit te voeren. Ook heeft de fabriek een productielijn geïnstalleerd die een derde langzamer draait dan de norm die BMW elders hanteert. De hal werd ontworpen door ingenieurs en architecten, die hulp kregen van fysiotherapeuten en artsen. Zelf vinden de medewerkers de seniorenfabriek een uitkomst en zonder aanpassingen zouden veel van hen thuis zijn geëindigd.