In de bankierswijken Kensington, Chelsea en Knightsbridge drijft de vraag de huisprijzen alweer tot recordhoogten. Citybankiers hebben in 2010 dan ook hun bonussen zien verdubbelen tot € 7 miljard. In Griekenland proberen werknemers met geweld alles bij het oude te houden en Ierland is inmiddels weer een emigratieland geworden. De Nederlandse huishoudens zijn door de recessie een kwart van hun vermogen kwijt geraakt. Leven in 2011 nog meer mensen in stille armoede, zijn Spanje en Italië de volgende landen die aan het infuus gaan en blijft het graaien maar doorgaan? Wie het weet mag het zeggen.
Graaien, het gaat maar door
Een aantal jaren geleden haalde Youp van ’t Hek ‘de man’ van Numico (nu Danone) die in 2007 vierhonderd keer Balkenende norm als bonus ontving, flink door de mangel. Woorden als klauwen en graaien vielen veelvuldig. Hoewel het kapitalistische stelstel door vele als het minst kwade wordt gezien, zijn de afgelopen jaren op sommige gebieden haar uitwassen wel heel erg duidelijk geworden. Exorbitante zelfverrijking en het beschamen van vertrouwen zijn twee voorbeelden die op negatieve wijze de boventoon voerden. De corporate governance code van Morris Tabaksblat lijkt aan dovemansoren gericht nu in 2010 zelfs ook al hoge piefen van goede doelenorganisaties en woningcorporaties belachelijk veel verdienen.
Niet voor de korte termijn de toekomst verkopen
Organisaties streven op de lange termijn continuïteit na en willen over 100 jaar nog bestaan. Nu overleven organisaties vaak, en als het goed is ook hun aandeelhouders en bestuursleden. Maar zij hebben andere belangen. Zo gaan aandeelhouders voor koerswinsten en als deze uitblijven, dumpen ze hun aandelen of dringen ze aan op (vijandige) overnames. Bestuursleden willen gedurende hun zittingsperiode scoren omdat voor hen, bij koerswinst (!), een aantrekkelijke bonus in het verschiet ligt. Voor de korte termijn verkopen zij de toekomst van het bedrijf. Zo saneren zij bijvoorbeeld goedlopende merken en omdat innovatie op de korte termijn niet redeneert, zetten zij dat op een laag pitje. Het gezegde ‘de kosten gaan voor de baat’ staat niet in hun woordenboek. En zo kan het voorkomen dat een ‘ondernemer’ een superbonus ontvangt als hij (ook in de periode van voor de recessie!) duizenden mensen ontslaat. Beursen reageren immers vaak positief op dit soort berichten en zowel de bestuurder als de aandeelhouders spinnen dus garen bij deze maatregel. Vaak liggen de lange termijndoelstellingen van organisaties om te overleven niet in één lijn met de (management)besturingmethodieken van organisaties die meer korte termijn georiënteerd zijn.
2010, alles is bij het oude gebleven
Eigenlijk hebben bestuursleden en aandeelhouders elkaar jarenlang gegijzeld en daar lijkt in 2010 geen verandering in te zijn gekomen. Het is nog maar twee jaar geleden dat veel bedrijven op hun laatste benen liepen en dat de banken in Londen honderden miljarden staatsteun kregen. Nieuw is dat dit jaar landen elkaar overeind moeten houden om grote catastrofes te voorkomen. Hoewel het vermogen van de Nederlandse huishoudens daalt, veel ZZP-ers al maanden niet meer gefactureerd hebben en voor veel mensen hun baan nog steeds op de tocht staat, is er dit jaar waarschijnlijk het record aan kerstinkopen weer gebroken.
Niet meer op de pof
Nu heeft een andere oudejaarsconferencier ooit wel eens gezegd dat niets zo moeilijk is als voorspellen, vooral als het om de toekomst gaat. Ik waag mij er dan ook niet aan, maar hoop wel dat de volgende vijf punten worden doorgevoerd:
- in salaris- en beoordelingssystematieken worden alleen financiële prikkels en prestatie indicatoren opgenomen
die voor alle partijen op de lange termijn van voordeel zijn
- de overheid en haar burgers zetten echt de tering naar de nering
- CAO partners beperken de loonstijging tot een minimum
- bestuurders van non-profit organisaties die weigeren hun salaris richting de Balkenende norm te verlagen,
worden per direct ontslagen
- er komt een code dat bedrijven die excessieve bonussen uitkeren nooit meer op staatssteun kunnen rekenen
Voor 2011 van al het goede het beste!
Jacco van den Berg