Oud is niet out! Kijk en luister maar naar The Stones

Niet de oudere werknemer is vastgeroest, maar het beeld dat over hem wordt gevormd. Tijd om deze selffulfilling prophecy los te laten.

In het levensfasegericht personeelbeleid van organisaties ligt de focus te vaak op senioren. Daarnaast is de beeldvorming over deze oudere medewerkers sterk verouderd en vastgeroest.
Oudere medewerkers zouden uitgeblust zijn, hun tijd wel uitzitten, minder productief zijn en minder goed in staat zijn om iets nieuws op te pakken. Met deze vooronderstellingen is de kiem gelegd voor een stigmatiserend levensfasegericht personeelsbeleid, dat daardoor vaak dan ook niet van de grond komt. Als HR-verantwoordelijke dan toch maar stug doorgaan met de ontwikkeling en implementatie van dit beleid? Nee! Ook hier geldt de spreuk ‘Als je snel wilt zijn, dan ga je alleen. Wil je ver komen, dan ga je samen.’ Eerst maar eens tijd en energie steken in het veranderen van de vastgeroeste opvattingen over ouderen.

Oude wijn behoeft geen krans
Oud is een betrekkelijk begrip. De situatie is vaak bepalend voor ons gevoel bij het woord oud. Zo wordt wijn in het algemeen als goed beschouwd als hij oud is. Anders is het bij een auto van tien jaar oud. Die komt in aanmerking voor een slopersregeling. Senioren roepen een negatief beeld bij ons op. Godfried Bomans verwoordde het ooit als volgt: ‘Vroeger was iemand die oud was iemand die er was, nu is dit iemand die er bijna geweest is.’

Selffulfilling prophecy
Het klopt dat met het ouder worden de verscheidenheid aan ervaringen en de snelheid van waarnemen en informatieverwerking afnemen. Het is echter een fabel dat dit per definitie leidt tot een lagere productiviteit. Onderzoek heeft aangetoond dat ouderen productiever zijn als zij net zoveel scholing krijgen als jongere collega’s. En daar zit ‘m de kneep. Zij volgen nog steeds aanzienlijk minder cursussen dan jongeren. En als zij dat wel doen, gaat het om een korte cursus in hun vakgebied. In dit licht is het niet vreemd dat hun weerbaarheid, wendbaarheid en productiviteit afneemt. En zie daar de voedingsbodem voor negatieve beeldvorming. Door verkeerde vooronderstellingen over ouderen wordt onjuist beleid ontwikkeld.

Loopbaantoeristen
Veel organisaties denken dat senioren iets niet meer kunnen vanwege hun leeftijd en laten ze jarenlang dezelfde functie vervullen. Intussen besteden ze hun geld liever aan het binden en boeien van jongeren. Dat deze ‘loopbaantoeristen’ na twee jaar al weer de organisatie verlaten, wordt gemakshalve vergeten. Hoezo een niet-renderende investering? Senioren gaan hier vanzelf in geloven en zich ernaar gedragen. De omgeving merkt dat en ziet daarin de bevestiging van verkeerde vooronderstellingen.

Vondel, Picasso en The Stones
Zaken als opleiding, begeleiding, coaching en intervisie van deze senioren (in de dop) doorbreken de hierboven beschreven spiraal. Daar wordt natuurlijk al in de zogeheten startersfase, spitsuurfase en stabilisatiefase mee begonnen. Want ouder worden gaat vanzelf en is van alle (leef)tijden. Overigens schreef Vondel enkele toppers na zijn tachtigste, schilderde Picasso zijn meesterwerken op latere leeftijd en zijn de Rolling Stones nog steeds de beste liveband ter wereld.

‘Oud is out’ is een vastgeroeste opvatting en al jaren niet meer van deze tijd. Het is te hopen dat meer werkgevers daarvan doordrongen raken.

Bron: Gidsonline (17 juni 2010)